نقد بلاغی و سبکی رباعیات حافظ

این مقاله درصدد است ویژگی‌های بلاغی و سبک‌شناسی رباعیات حافظ را بررسی کند. این قالب ادبی، در دیوان حافظ، سهم عمده و بسزایی را به نسبت غزلیات ندارد، اما ازآنجاکه این شاعر پرآوازه، روح و عصارۀ تعدادی از درونیات و نفسانیات خود را به صورت این قالب دمیده، به جای خود درخور توجه است. با فرض صحت انتساب، سعی شده‌است رباعیات حافظ از دیدگاه‌هایی چند همچون بررسی محتوا، تصویرسازی، صنایع ادبی، زیبایی‌شناسی محک زده شود تا بتوان درباره‌اش داوری علمی کرد. بدین منظور، این پژوهش در سه سطح فکری، ادبی، زیبایی‌شناسی نمایانده شده‌است. بررسی این رباعیات نشان می‌دهد که حتی شاعر بزرگ و بلندآوازه‌ای چون حافظ، با وجود آن اشتهار و توانایی و سیطرۀ بی‌بدیل خود در قالب ادبی غزل که او را شهرۀ جهانیان ساخته‌است، نتوانسته چنانکه باید در نوع ادبی رباعی توفیقی بیابد؛ از دلایل این امر می‌توان به تناسب نداشتن معنای مصراع‌ها و توفیق نیافتن برخی از نمادها و نبودن استدلال‌های منطقی پشت گزاره‌ها اشاره کرد.